زخم بستر یکی از مشکلات رایج در افراد بستری درازمدت یا کسانی که نمی‌توانند تحرک داشته باشند، به شمار می‌آید. این زخم‌ها به دلیل فشار مداوم بر نقاط خاصی از بدن ایجاد می‌شوند و ممکن است در صورت عدم درمان به عوارض جدی منجر شوند. در این مقاله از داروخانه آنلاین داروشهر، بهترین و سریع‌ترین روش‌های درمان زخم بستر، به همراه روش‌های خانگی موثر برای تسریع فرآیند بهبودی، بررسی خواهند شد.
زخم بستر چیست؟ علائم و عوامل خطر
زخم بستر که به نام زخم فشاری نیز شناخته می‌شود، زمانی ایجاد می‌شود که فشار مداوم بر پوست و بافت‌های زیرین آن، جریان خون به نواحی خاصی از بدن را مختل می‌کند. این اختلال در خون رسانی باعث می‌شود که سلول‌های پوست و بافت‌های نرم در آن منطقه آسیب ببینند. اغلب این زخم‌ها در نواحی استخوانی مانند پاشنه‌ها، کمر، شانه‌ها و آرنج ها ایجاد می‌شوند.
علائم اولیه زخم بستر شامل قرمزی و حساسیت در ناحیه آسیب دیده است که با فشار دادن به آن ناحیه، این قرمزی معمولاً برطرف نمی‌شود. با پیشرفت بیماری، زخم‌ها عمیق‌تر شده و به نواحی مختلف پوست و بافت‌های زیرین سرایت می‌کنند. افراد بستری در بیمارستان یا خانه، سالمندان، و افرادی که دچار مشکلات حرکتی هستند، بیشتر در معرض خطر زخم بستر قرار دارند.
بهترین روش‌های خانگی در درمان زخم بستر
در کنار درمان‌های پزشکی، روش‌های خانگی نیز می‌توانند در تسریع فرایند بهبودی زخم بستر مؤثر باشند. استفاده از درمان‌های طبیعی و خانگی می‌تواند به کاهش درد، التهاب و تسریع ترمیم پوست کمک کند. در ادامه، چندین روش خانگی را معرفی خواهیم کرد که در درمان زخم بستر موثر هستند:
آلوئه ورا
آلوئه ورا یکی از گیاهان شناخته‌شده برای تسکین پوست و درمان زخم‌ها است. این گیاه دارای خواص ضد التهابی و ضد عفونی‌کننده است که به تسریع ترمیم زخم‌های بستر کمک می‌کند. استفاده از ژل آلوئه ورا به‌طور مستقیم روی زخم می‌تواند موجب کاهش التهاب و تسکین درد شود.
عسل
عسل به عنوان یک درمان طبیعی با خواص ضد باکتریایی و ضد عفونی‌کننده شناخته می‌شود. استفاده از عسل طبیعی به‌طور مستقیم روی زخم می‌تواند به جلوگیری از عفونت و تسریع روند بهبودی کمک کند. این ماده همچنین به عنوان یک مرطوب‌کننده طبیعی، از خشکی پوست و بافت‌های زخم جلوگیری می‌کند.
روغن نارگیل
روغن نارگیل یکی دیگر از درمان‌های طبیعی برای زخم‌های بستر است. این روغن دارای خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی است که می‌تواند به کاهش التهاب و تسریع فرآیند بهبود زخم کمک کند. استفاده از روغن نارگیل بر روی زخم بستر می‌تواند از خشکی و ترک خوردگی پوست جلوگیری کند.
چای سبز
چای سبز به دلیل داشتن آنتی‌اکسیدان‌های قوی، می‌تواند به تسکین التهاب و تحریک زخم‌ها کمک کند. کمپرس چای سبز سرد روی زخم می‌تواند درد و التهاب را کاهش دهد و به ترمیم پوست کمک کند.
بهترین روش‌های درمان زخم بستر در مراکز پزشکی
در صورتی که زخم بستر به شدت پیشرفت کرده و یا عفونت در آن نواحی رخ داده باشد، نیاز به درمان‌های پزشکی تخصصی وجود دارد. درمان‌های استاندارد در مراکز پزشکی شامل مراحل مختلفی از مراقبت و درمان هستند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌شود:
پانسمان و مراقبت از زخم
پانسمان‌های مخصوص که رطوبت لازم را حفظ کرده و از عفونت جلوگیری می‌کنند، در درمان زخم بستر اهمیت زیادی دارند. این پانسمان‌ها معمولاً به گونه‌ای طراحی شده‌اند که از تماس مستقیم زخم با محیط جلوگیری کرده و فرآیند بهبودی را تسریع می‌کنند.
آنتی بیوتیک‌ها
در صورت عفونت زخم بستر، استفاده از آنتی‌بیوتیک‌های مناسب تحت نظر پزشک ضروری است. آنتی‌بیوتیک‌ها می‌توانند به کاهش التهاب و جلوگیری از انتشار عفونت کمک کنند.
عمل جراحی
در صورتی که زخم بستر عمیق شده و به بافت‌های زیرین آسیب رسانده باشد، ممکن است نیاز به عمل جراحی جهت برداشتن بافت‌های مرده یا ناپایدار باشد.
درمان با فشار منفی
در برخی موارد پیشرفته، درمان با فشار منفی (NPWT) می‌تواند به بهبود سریع‌تر زخم‌ها کمک کند. این روش شامل استفاده از یک دستگاه خاص است که فشار منفی را بر روی زخم اعمال می‌کند و به تخلیه مایعات اضافی و تسریع فرآیند بهبودی کمک می‌کند.
انواع داروها برای درمان زخم بستر
در درمان زخم بستر، داروها نقش مهمی در جلوگیری از عفونت، کاهش التهاب و تسریع فرآیند بهبودی دارند. این داروها به همراه پانسمان‌ها و درمان‌های فیزیکی به بیمار کمک می‌کنند تا بهبودی سریع‌تر و مؤثرتری تجربه کند. در این بخش، انواع مختلف داروها برای درمان زخم بستر و نحوه استفاده از آنها را بررسی خواهیم کرد.
آنتی‌بیوتیک‌ها
آنتی‌بیوتیک‌ها برای درمان و پیشگیری از عفونت‌های باکتریایی در زخم بستر استفاده می‌شوند. در صورتی که زخم بستر دچار عفونت شده باشد، پزشک ممکن است آنتی‌بیوتیک‌های موضعی یا سیستمیک تجویز کند. این داروها می‌توانند به جلوگیری از گسترش عفونت و کاهش التهاب کمک کنند.
آنتی‌بیوتیک‌های موضعی: شامل داروهایی مانند میدازول (Metronidazole) یا سیلور سولفادیازین (Silver Sulfadiazine) که مستقیماً روی زخم اعمال می‌شوند.
آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی یا وریدی: در صورت عفونت‌های عمیق یا گسترده، داروهایی مانند سفالوسپورین‌ها (Cefalosporins)، پنی‌سیلین (Penicillin)، یا آموکسی‌سیلین (Amoxicillin) برای مصرف خوراکی یا تزریقی تجویز می‌شوند.
آنتی‌بیوتیک‌های نقره‌ای
پانسمان‌های نقره‌ای معمولاً به همراه داروهای نقره‌ای به‌طور مستقیم بر زخم اعمال می‌شوند. نقره دارای خواص ضد باکتری قوی است که می‌تواند به طور مؤثر از رشد باکتری‌ها در زخم جلوگیری کند. استفاده از نقره به‌ویژه برای زخم‌های عفونی یا در معرض عفونت بسیار مفید است.
داروهای نقره‌ای موضعی: مانند سیلور سولفادیازین یا آلژینات نقره (Silver Alginate) که به کاهش التهاب و عفونت کمک می‌کنند.
کرم‌های ضد التهابی
کرم‌ها و پمادهای ضد التهابی برای کاهش التهاب و درد در نواحی آسیب‌دیده مورد استفاده قرار می‌گیرند. این داروها می‌توانند به کاهش تورم و تسکین درد ناشی از زخم‌های بستر کمک کنند.
کورتیکواستروئیدها: مانند هیدروکورتیزون (Hydrocortisone) که به کاهش التهاب و علائم التهابی در زخم‌ها کمک می‌کند.
پمادهای ضد درد و ضد التهاب موضعی: پمادهایی که حاوی مواد مانند فنیل‌بوتازون (Phenylbutazone) یا کاپسایسین (Capsaicin) برای کاهش درد و التهاب هستند.
کرم‌های ترمیم‌کننده بافت
این کرم‌ها به‌ویژه برای تسریع فرآیند ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده استفاده می‌شوند. این داروها معمولاً حاوی مواد مغذی و ویتامین‌هایی هستند که به تحریک رشد سلول‌های جدید و ترمیم پوست کمک می‌کنند.
کرم‌های حاوی ویتامین A و D: مانند کرم دی‌پانتنول که به عنوان یک ترمیم‌کننده عالی برای پوست آسیب‌دیده شناخته می‌شود.
کرم‌های حاوی زینک: زینک به عنوان یک عنصر مهم در فرآیند ترمیم بافت و ساخت کلاژن عمل می‌کند.
داروهای ضد درد و مسکن‌ها
در درمان زخم بستر، درد یکی از مسائل رایج است. برای کنترل درد، می‌توان از داروهای مسکن موضعی یا عمومی استفاده کرد.
مسکن‌های موضعی: کرم‌ها یا ژل‌های بی‌حس‌کننده مانند لیدوکائین (Lidocaine) که می‌توانند به کاهش درد در نواحی آسیب‌دیده کمک کنند.
مسکن‌های خوراکی یا تزریقی: داروهایی مانند پاراستامول (Paracetamol) یا ایبوپروفن (Ibuprofen) برای تسکین درد و التهاب استفاده می‌شوند.
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP)
پلاسمای غنی از پلاکت (PRP) یک درمان نوین است که در آن از خون بیمار برای تهیه پلاسمای غنی از پلاکت استفاده می‌شود. این پلاسمای غنی از فاکتورهای رشد می‌تواند به تسریع فرآیند ترمیم بافت‌ها کمک کند. این روش به‌ویژه در زخم‌های عمیق یا مقاوم به درمان مفید است.
روش استفاده: پلاسمای غنی از پلاکت به‌طور مستقیم بر روی زخم اعمال می‌شود تا فرآیند ترمیم سریع‌تر انجام گیرد.
پمادهای هیالورونیک اسید
هیالورونیک اسید یکی از ترکیبات طبیعی بدن است که در فرآیند ترمیم بافت‌ها و ساخت کلاژن نقش دارد. استفاده از پمادهای حاوی هیالورونیک اسید می‌تواند به تسریع بهبود زخم بستر کمک کند و باعث افزایش تولید کلاژن در محل زخم شود.
ویژگی‌ها: افزایش سرعت بهبودی، ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده، کاهش التهاب.
این داروها به‌طور مؤثر می‌توانند به درمان زخم بستر کمک کنند و بهبودی سریع‌تر و مؤثرتری را به همراه داشته باشند. اما همیشه باید توجه داشت که استفاده از داروها باید تحت نظر پزشک متخصص باشد تا از بروز عوارض جانبی جلوگیری شود و بهترین نتیجه حاصل شود.
مراقبت‌های پیشگیرانه برای جلوگیری از زخم بستر
پیشگیری از زخم بستر برای افرادی که در معرض خطر قرار دارند، بسیار اهمیت دارد. با رعایت مراقبت‌های مناسب، می‌توان از بروز این زخم‌ها جلوگیری کرد یا حداقل شدت آن را کاهش داد. در اینجا چند راهکار پیشگیرانه برای جلوگیری از زخم بستر آورده شده است:
تغییر وضعیت بدن: برای جلوگیری از فشار مداوم بر نقاط خاصی از بدن، افرادی که قادر به حرکت نیستند، باید هر دو ساعت یک‌بار وضعیت بدن خود را تغییر دهند. این کار باعث جلوگیری از تجمع فشار در یک نقطه و ایجاد زخم می‌شود.
استفاده از تشک‌های مخصوص: استفاده از تشک‌های مخصوص که فشار را به طور یکنواخت توزیع می‌کنند، می‌تواند از ایجاد زخم بستر جلوگیری کند. این تشک‌ها برای افراد بستری بسیار مناسب هستند.
رطوبت پوست: پوست خشک و ترک‌خورده مستعد ایجاد زخم است. استفاده از کرم‌ها و لوسیون‌های مرطوب‌کننده می‌تواند از خشکی پوست جلوگیری کند و به پیشگیری از زخم‌های بستر کمک کند.
تغذیه مناسب: تغذیه مناسب برای حفظ سلامت پوست و تقویت سیستم ایمنی بدن بسیار اهمیت دارد. مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین‌ها، پروتئین‌ها و مواد معدنی می‌تواند به بهبود وضعیت پوست کمک کند.
نتیجه‌گیری
در نهایت، درمان زخم بستر نیازمند ترکیب روش‌های پزشکی و خانگی است. درمان‌های پزشکی شامل استفاده از پانسمان‌های مناسب، آنتی‌بیوتیک‌ها و در صورت لزوم جراحی می‌باشند. از سوی دیگر، روش‌های خانگی مانند استفاده از آلوئه ورا، عسل و روغن نارگیل می‌توانند به عنوان مکمل درمان‌ها عمل کنند. با رعایت مراقبت‌های پیشگیرانه و درمان مناسب، می‌توان به سرعت بهبودی زخم بستر را تسریع کرده و از عوارض آن جلوگیری کرد.
سوالات متداول درباره درمان زخم بستر
آیا درمان خانگی برای زخم بستر موثر است؟
بله، درمان‌های خانگی مانند استفاده از آلوئه ورا، عسل، و روغن نارگیل می‌توانند در درمان زخم بستر مؤثر باشند. البته در صورت وجود عفونت یا پیشرفت شدید زخم، باید به پزشک مراجعه کرد.
چطور از عفونت زخم بستر جلوگیری کنیم؟
برای جلوگیری از عفونت، باید زخم را به‌طور منظم تمیز کرده و از پانسمان‌های مناسب استفاده کرد. همچنین، جلوگیری از تماس زخم با محیط آلوده و استفاده از داروهای ضد عفونی‌کننده می‌تواند از بروز عفونت جلوگیری کند.
