تب یکی از شایع ترین علائمی است که والدین را نگران میکند. افزایش دمای بدن کودک نشانهای از فعالیت سیستم ایمنی در برابر عفونتها است. اگرچه در بیشتر موارد تب خطرناک نیست، اما بالا بودن آن میتواند موجب بیقراری و ناراحتی کودک شود.
روشهای متعددی برای پایین آوردن تب کودکان وجود دارد که به دو دسته دارویی (در صورت تجویز پزشک) و خانگی تقسیم میشوند. آگاهی از این روشها به والدین کمک میکند تا در شرایط اضطراری، به درستی عمل کرده و وضعیت کودک خود را بهبود ببخشند. در این مقاله از داروشهر، به بررسی روشهای سریع و مؤثر برای کاهش تب کودکان میپردازیم.
اندازهگیری صحیح دمای بدن کودک
اولین قدم برای کنترل تب، اندازهگیری دقیق دمای بدن است. این کار به شما کمک میکند که مشخص کنید آیا کودک واقعاً تب دارد یا خیر. برای این منظور، میتوان از تبسنجهای دیجیتال، تبسنجهای جیوهای، یا تبسنجهای مادون قرمز استفاده کرد.

✅ محدوده دمای طبیعی بدن کودک: بین ۳۶.۵ تا ۳۷.۵ درجه سانتیگراد
✅ دمای بدن بالاتر از ۳۸ درجه: نشاندهنده تب است
نکات مهم هنگام اندازهگیری دمای بدن:
- برای نوزادان و کودکان کوچک، بهترین روش اندازهگیری دما، از طریق مقعد با استفاده از تبسنج دیجیتال است.
- در کودکان بزرگتر، اندازهگیری دمای زیر بغل یا دهان نیز گزینه مناسبی محسوب میشود.
- از تبسنجهای مادون قرمز برای اندازهگیری دمای پیشانی استفاده کنید، اما توجه داشته باشید که دقت آن ممکن است تحت تأثیر محیط قرار گیرد.
روشهای خانگی و سریع برای پایین آوردن تب کودک
در صورتی که تب کودک خفیف باشد و علائم جدی دیگری مشاهده نشود، میتوان از روشهای طبیعی و خانگی برای کنترل و کاهش آن استفاده کرد. در ادامه، برخی از موثرترین درمان تب کودکان در خانه آورده شده است:
۱. استفاده از کمپرس آب ولرم
یکی از سادهترین و مؤثرترین راههای کاهش تب، استفاده از کمپرس آب ولرم روی پیشانی، گردن و زیر بغل کودک است.
✅ یک حوله یا پارچه تمیز را با آب ولرم مرطوب کنید و روی بدن کودک قرار دهید.
❌ از آب سرد یا یخ استفاده نکنید، زیرا ممکن است باعث لرز شده و دمای بدن را افزایش دهد.
۲. حمام آب ولرم
حمام با آب ولرم به خنک شدن بدن کودک کمک میکند.
✅ کودک را در یک وان آب ولرم قرار دهید یا با اسفنج بدن او را بهآرامی بشویید.
❌ استفاده از آب خیلی سرد توصیه نمیشود، زیرا میتواند باعث انقباض عروق خونی و حفظ گرمای داخلی بدن شود.
۳. پوشاندن لباسهای سبک و نخی
لباسهای سنگین یا چند لایه میتوانند مانع از دفع حرارت شوند.
✅ کودک را با لباسهای سبک و نخی بپوشانید تا گرما از بدن خارج شود.
❌ از پیچیدن کودک در پتوهای ضخیم خودداری کنید.
۴. افزایش مصرف مایعات
تب میتواند منجر به کمآبی بدن شود، بنابراین تامین مایعات کافی بسیار مهم است.
✅ به کودک مقدار زیادی آب، آبمیوه طبیعی، شیر مادر (برای نوزادان)، و سوپهای سبک بدهید.
❌ از نوشیدنیهای شیرین و گازدار پرهیز کنید، زیرا میتوانند وضعیت کودک را بدتر کنند.
۵. استراحت کافی و خواب مناسب
بدن در هنگام خواب، فرآیند بهبود و مقابله با عفونت را بهتر انجام میدهد.
✅ اطمینان حاصل کنید که کودک در محیطی آرام و راحت استراحت کند.
❌ از فعالیتهای شدید که باعث افزایش دمای بدن میشود، پرهیز کنید.
۶. تنظیم دمای محیط
دمای محیط تاثیر زیادی بر کاهش تب دارد.
✅ دمای اتاق را در محدوده ۲۰ تا ۲۲ درجه سانتیگراد نگه دارید.
✅ از تهویه مناسب استفاده کنید، اما جریان مستقیم هوا روی کودک نگیرد.
درمان دارویی تب در کودکان
در صورتی که تب کودک شدید باشد یا با روشهای خانگی کاهش نیابد، استفاده از داروهای تببر تحت نظر پزشک توصیه میشود.
داروهای رایج برای کاهش تب در کودکان:
- استامینوفن (برای کودکان بالای ۳ ماه)
- ایبوپروفن (برای کودکان بالای ۶ ماه)
✅ دوز دارو باید متناسب با سن و وزن کودک باشد و طبق تجویز پزشک مصرف شود.
❌ هرگز از آسپرین برای کودکان استفاده نکنید، زیرا میتواند خطر ابتلا به سندرم ری را افزایش دهد.

مراجعه به پزشک در صورت لزوم
در بیشتر موارد، تب با روشهای خانگی و دارویی قابل کنترل است، اما در برخی شرایط مراجعه به پزشک ضروری است:
🚨 مواردی که باید فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- تب بیش از ۴۸ ساعت ادامه داشته باشد یا دمای بدن به بالای ۳۹ درجه سانتیگراد برسد.
- کودک دچار تشنج، بیحالی شدید، خوابآلودگی غیرطبیعی، یا کاهش هوشیاری شود.
- علائم کمآبی بدن مانند خشکی دهان، کاهش ادرار، یا پوست بیطراوت مشاهده شود.
- تب همراه با علائم جدی مانند درد گوش، سرفه مداوم، مشکلات تنفسی، یا بثورات پوستی باشد.
- نوزادان زیر ۳ ماه که دچار تب شدهاند، حتماً باید به پزشک مراجعه کنند، حتی اگر علائم دیگری نداشته باشند.
جمعبندی
پایین آوردن تب در کودکان نیاز به مراقبت مداوم و رعایت برخی نکات ساده دارد. روشهای خانگی مانند کمپرس آب ولرم، استراحت، مصرف مایعات کافی، و حمام آب ولرم در بیشتر موارد مؤثر هستند. در صورت نیاز، میتوان از داروهای تببر مانند استامینوفن یا ایبوپروفن تحت نظر پزشک استفاده کرد.
همچنین، در شرایط خاصی مانند تشنج، بیحالی شدید، تب طولانیمدت، یا علائم کمآبی بدن، مراجعه به پزشک ضروری است. با رعایت این نکات، میتوانید به کاهش تب کودک کمک کرده و سلامتی او را بهبود ببخشید.